Corona (Korona) virüsü hayvanlar arasında yaygın olan büyük bir RNA virüs grubudur. Nadir durumlarda, hayvanlardan insanlara bulaşabilirler.
Hayvanlar arasında dolaşan Corona virüsler zaman içinde değişim göstererek insana bulaşma yeteneği kazanabilirler ve böylelikle insanlarda hastalık görülebilir. Ancak bu virüslerin insanlar açısından tehdit oluşturması, insandan insana bulaşma yeteneği kazanmalarından sonra söz konusu olur.
Yeni Corana virüs '2019-nCoV', ilk defa 29 Aralık 2019'da, Çin'in Wuhan şehrinde canlı hayvan marketini ziyaret edenlerde ortaya çıkmış ve insandan insana bulaşma yeteneği de kazanmış olan bir virüstür.
1. Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastalık, 2-14 gün süren bir kuluçka süresinden sonra ani gelişen yüksek ateş (39 derece), öksürük ve nefes darlığı ile karakterizedir. Bazı hastalarda boğaz ağrısı ve burun akıntısının da olduğu görülmüştür. Hastalık genellikle orta-ağır bir klinik seyir göstermektedir. Ağır hastalanan ve ölen kişilerin büyük kısmı ileri yaştaki (>65y), altta yatan hastalıkları (akciğer hastalıkları, organ yetmezlikleri, kanser, diyabet, bağışıklık baskılayan hastalıklar) olan kişilerden oluşmaktadır. Genç sağlıklı erişkinlerde hastalık nispeten hafif seyretmektedir.
2019 nCoV enfeksiyonu mevsimsel gripte olduğu gibi yaşlı hastalarda ya da hangi yaşta olursa olsun altta yatan kronik kalp hastalığı, akciğer hastalığı, kronik böbrek ve karaciğer hastalığı olanlarda daha ağır ve hayatı tehdit eder nitelikte seyretme eğilimindedir.
2. Hastalık nasıl bulaşır?
Şu an hastalığın insandan insana bulaştığı kanıtlanmıştır. Yeni Corona Virüsün de diğer Corona Virüsler gibi solunum salgıları ile bulaştığı düşünülmektedir. Hasta kişilerden öksürük, hapşırık, gülme, konuşma sırasında çevreye saçılan virüs içeren solunum salgısı damlacıkları, sağlıklı kişilerin solunum yollarına temas ederek bu kişilerin hastalanmasına neden olur. Hastalığın bu şekilde insandan insana bulaşması için yakın temas (1 metreden yakın) gereklidir.
Ancak şu anki bilgiler çerçevesinde 2019 nCoV'un dış ortam koşullarındaki cansız yüzeylere el ile temas sonrası eller aracılığı ile bulaşma olasılığı zayıf olduğu kabul edilmekle birlikte insana bulaşma olasılığı da vardır. Eller, canlı ya da cansız yüzeylere temas ettikten sonra mutlaka yıkanmalı ya da alkol bazlı el dezenfektanları ile temizlenmeli; yüze, ağıza, buruna temas ettirilmemelidir. Ayrıca cansız yüzeylerin düzenli silinmesi ihmal edilmemelidir.
3. Hastalıktan nasıl korunulabilir?
Hastalıktan korunmak için henüz bir aşı söz konusu değildir. Bu nedenle korunmada şimdilik en etkili yöntem virüsle (hasta kişilerle) temas etmekten kaçınmaktır. Solunum yolu enfeksiyonu yapan çok sayıda virüsün (grip, nezle virüsleri vb.) insanlar arasında dolaşmakta olduğu kış aylarında sadece 2019-nCoV'dan değil, diğer tüm solunum virüslerinden korunmak için el temizliğine dikkat edilmesi, temiz olmayan ellerin göz, ağız ve buruna götürülmemesi çok önemlidir.
Dünya Sağlık Örgütü virüslerden korunmak için;
• Enfekte olmuş kişilerle yakın temastan kaçınmayı,
• Özellikle hasta insanlar veya çevresi ile doğrudan temas ettikten sonra sık sık ellerin yıkanmasını, ellerinizle gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçınmayı,
• Enfekte olan kişilerin dokunduğu yüzeylerin dezenfekte edilmesini,
• Çiftlik veya vahşi hayvanlarla korunmasız temastan kaçınmayı,
• Eğer enfekte olduysanız, mesafeyi korumanın; öksürürken, hapşırırken tek kullanımlık kağıt mendil ile ağızın ve burnun kapatılmasını, ellerin sık sık yıkanmasını ve kalabalıklardan kaçınarak evde dinlenmeyi önermektedir.
4. Hastalığın tedavisi var mıdır?
Bugün için Corona virüslere etkili olduğu gösterilmiş herhangi bir antiviral ilaç yoktur. Diğer viral enfeksiyonların tedavisinde kullanılan antiviral ilaçlar Coronovirüs enfeksiyonlarının tedavisinde de denenmiş ancak etkili bir sonuç elde edilememiştir.
Çoğu zaman hastalık belirtileri kendiliğinden kaybolur. Yaşam alanlarındaki oda neminin dengelenmesi, ılık duş ile ateş ve/veya öksürüğün hafiflemesine destek sağlanabilir. Ayrıca bol sıvı tüketmek, dinlenmek ve yatak istirahati tedavi için faydalı olacaktır. Gerektiğinde doktorlar şikayetleri azaltacak ve varsa bozulan organ fonksiyonlarını destekleyecek tedaviler verebilirler.
Belirtiler standart soğuk algınlığı sürecinden daha kötü seyretmeye başlarsa mutlaka uzaktan telefon ile bir sağlık merkezine danışılması gerekir.
5. Yurt dışı seyahatinden gelenler ne yapmalı?
Hastalığın görüldüğü Çin'den gelenler başta olmak üzere yurt dışından gelen yolcular, 14 gün içinde sağlık durumlarında bir değişiklik olması, yüksek ateş görülmesi, öksürük ve solunum sıkıntısı gelişmesi halinde bir sağlık kurumunu telefon ile bilgilendirmelidirler. Yine bu tür kişilerin hiç bir yakınmaları olmasa bile 14 gün süre ile dış ortam koşullarına çıkacak olduklarında maske takmalarının öneminin vurgulanması hastalığın görülmemesi ya da yaygınlaşmaması açısından önemlidir.*
* Kaynak ve Ayrıntılı Bilgi İçin:
Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü,
Sağlık, Kültür, Spor Daire Başkanlığı İletişim için: 0(212) 498 4141 / 4761
