Dudak damak yarıkları en yaygın konjenital anomaliler arasındadır. Bu tür anomaliler emme bozukluğu, konuşma bozukluğu, sağırlık, maloklüzyon, büyük yüz deformitesi ve ciddi psikolojik sorunlar gibi çeşitli sonuçlara yol açabilir ve tüm bunlar aile üzerinde büyük stres yaratır. Bu durum dudak damak yarıklı yenidoğanın yetersiz beslenmesine yol açabilir. Tedavi yaşamın ilk 12 ayı içinde onarıcı cerrahiyi içermektedir. Bu yaşta olan bir bebeğin vücut ağırlığının 5 ile 10 kg arasında, kan hacmi ise 400 ile 700 ml arasında değişir. Vücut ağırlığının azalması ile ameliyat komplikasyonları arasında doğrudan bir ilişki olduğu çalışmalarda gösterilmiştir. Bu nedenle vücut ağırlığını artırarak komplikasyonları azaltmak ve ameliyatta komplikasyon riskini azaltmak için konservatif yöntemlerle erken müdahaleye ihtiyaç vardır. Dudak damak yarıkları tedavisi hemşirenin de dahil olduğu multidisipliner bir ekibin gözetiminde yapılması gerekmektedir. Tedavinin başarısı için ebeveynlerinde ekibe dahil edilmesi ve konu hakkında bilgilendirilme yapılması önemlidir.

Dudak damak yarıklı bebeklerin beslenmeleri konusunda ailelere verilen eğitim ve danışmanlığın bebeğin beslenme performansının daha etkili olması ve büyüme parametrelerinde artış sağlanması gerekmektedir. Dolayısıyla bu çocukların iyi beslenmesi gereklidir. Özellikle dudak damak yarıkli bebeklerin ilk 6 ayda önemli beslenme sorunları yaşadığı ve ilk 3 ayda solunum yolu enfeksiyonu geçiren bu bebeklerin vücut ağırlığının sağlıklı bebeklere göre daha geri kaldığı bildirilmiştir. Yutma fonksiyonu sağlıklı, emme fonksiyonu bozukluğu nedeniyle beslenme yetersizliğinin geliştiği dudak damak yarıklı bebek sahibi olan annelerin yeterli destek ve eğitim alması halinde bebeklerin oral beslenmesi mümkündür. Bu nedenle dudak damak yarıklı bebeklerin beslenmesinde ebeveynlerin yanı sıra bu konu ile ilgili profesyonel sağlık çalışanlarına eğitim verilerek bebeklerin yeterli büyüme gelişmesi ve zamanda tedavi olabilmeleri konusunda  dudak damak yarıklı bebeklerle ilgilenen profesyonel meslek gruplarına beslenme eğitim verilerek bu bebeklerin beslenmesinin sağlanabilmesi amaçlanmıştır.

Dudak damak yarıkları baş boyun bölgesinin en sık görülen doğumsal anomalilerindendir. Bu durum bebek ve ailelerin yaşamında önemli sorunlara neden olmaktadır (Martin & Greatrex-White, 2014; Gottschlich et al., 2018). Dudak damak yarıklı bebeklerde ilk olarak ortaya çıkan ve öncelikle giderilmesi gereken en önemli sorun beslenme problemidir. Beslenme yetersizliğine bağlı olarak bebeklerin vücut ağırlığında artış olmamakta, büyümeleri duraksamaktadır. Bebeğin vücut ağırlığında yeterli artış olmadığında cerrahi müdahale ertelenmektedir (Ize-Iyamu, 2011; Duarte ve ark., 2016; Baylis ve ark.,2018). Cerrahi tedavi öncesi bu bebeklerin en kısa zamanda profesyonel beslenme yardımı alması gerekmektedir. Beslenme yetersizliği bebeğin cerrahi onarım için gerekli istenen ağırlığa ulaşmasına engel olmaktadır (Duarte et al., 2016; Baylis et al., 2018).  (Ize-Iyamu ve Saheeb, 2011;  Duarte ve ark., 2016; Amstalden-Mendes ve ark., 2007; Goyal ve ark., 2012). 

Bebeklerin yeterli beslenmesi ve büyüme gelişmelerinin desteklenmesi açısından “beslenme yöntemi” çok önemlidir. Sağlıklı her yenidoğan beslenmesi için en iyi yöntem annenin emzirmesi olduğu halde maalesef dudak damak yarıklı bebekler emzirilememektedir (McKinney et al., 2016). Bu durumda sağılan anne sütü veya formül mamalar uygun bir yöntem yardımı ile bebeğe verilebilirler (Anastassov ve Joos, 2001). Beslenme sorunlarının öncelikli olduğu bu bebeklere yönelik bütüncül ve bireysel hemşirelik bakım planı yapılmalıdır. Bütüncül hemşirelik yaklaşımı için ailelerle iş birliği yapmak gerekir. Ailelerin ve bebeğin bakımı için gerekli desteğin sağlanması açısından bu zorunludur (Burca et al., 2016). Annesi tarafından emzirilemeyen bu bebeklerin beslenme eğitimi ve danışmanlığı alması anne - bebek bağlanması için de çok önemlidir. 

Eğitmenler:                                                                      

• Dr. Öğr. Üyesi Şerife Kartal Erdost
• Doç. Dr. Zahra Polat                                                              
• Dr. Hem. Melek Altun                                                         
• Uzm. Hem. Arzu Arı                                                           
• Dr. Öğr. Üyesi Kübra İncirkuş                                           
• Dr. Hem. Pakize Aygün                                                       
• Arş. Gör. Şevval Fidan                                                       

Düzenleme Kurulu:

• Dr. Öğr. Üyesi Şerife Kartal Erdost 
• Prof. Dr. Asiye Gül
• Prof. Dr. Yağmur Aydın
• Doç. Dr. Çağrı Çövener Özçelik
• Arş. Gör. Berna Bugan
• Arş. Gör. Zozan Tutuş

***

Proje kapsamında verilecek eğitimler İstanbul Kültür Üniversitesi Tasarım Fabrikası Birimi’nin kullanılması planlanmaktadır. Bu toplantı salonu kapasitesi yaklaşık 25 kişilik olup eğitim verilmesi planlanan 20 katılımcı için oldukça yeterlidir. Ders aralarında çay-kahve ve aperatif ikramların yapılmasına müsait bir alan bu salonun hemen dışında mevcut olup, bu hizmetlerin verilebileceği alt yapı (tuvalet, lavabo vs) da ilgili birimde mevcuttur.

Öğle yemeği Üniversitemiz yemekhanesinden temin edilecektir. Eğitim yapılacak alanda eğitime ayrılan 1 salon haricinde hazır durumda aynı kapasite ve özelliklerde 1 salon ve teçhizat daha mevcuttur. 

Katılımcılar dudak damak yarıklı çocuklarla çalışan profesyonel meslek grupları, çocuk sağlık bakımda   çalışan hemşireler, ebeler, konuşma dil uzmanları, ortodontistler ve konu ile ilgili seçilecek olup başta hemşire tercih edilecektir. Bahsi geçenler başta olmak üzere sağlık alanlarındaki öğrenciler ve mezunlardan 20 katılımcının eğitime dahil olması planlanmaktadır. 

Katılımcı seçimine ilişkin kriterler
a)    Devlet veya vakıf üniversitelerinde üzere sağlık alanlarındaki lisans ve lisansüstü programlardan birinde kayıtlı olması,
b)    Katılımcının projeye kabul edilmesi durumunda tam zamanlı katılımını sağlamak,
c)    Daha önce bu programdan yararlanmamış olanlara öncelik tanınacaktır.
d)    2237-A kodlu projelere 5 defadan fazla katılmamış olmak
e)    Adayların seçiminde ise etkinliğe başvuru tarihleri dikkate alınacak, ilk başvuru yapanlara öncelik verilecektir.

Başvuru Formu

Katılımcılar, lisans ve lisansüstü programlarda sağlık alanlarındaki arasından seçilecek olup, toplam katılımcı sayısının 20 olması planlanmıştır.
Yeterli katılımcının olmaması durumunda İstanbul Kültür Üniversitesinde sağlık alanlarındaki öğrenciler ve mezunlardan 20 katılımcının eğitim programına dahil edilecektir.

İstanbul Kültür Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Hemşirelik Bölümü

Arş. Gör. Berna Bugan
E-posta: b.bugan@iku.edu.tr
Tel: 0212 498 46 22

Arş. Gör.  Zozan Tutuş
E-posta: z.tutus@iku.edu.tr
Tel: 0212 498 48 58