Çocuğun gelişimini ve isteklerini destekleyecek şekilde değerlendirilmesi gereken eğitim sürecinde, ilk sırada aile ve eğitim kurumlarının yer almasıyla beraber, çocuğun bulunduğu yaşam ortamı da bu eğitim sürecinin bir parçasını oluşturması kabul edilen bir gerçektir. Bilhassa, çocukluk döneminde kalıcı olan davranış biçimleri kazanıldığı için, sosyal ve fiziksel uyarıcılar uygun olarak kullanıldığında, çocuğun bedensel ve zihinsel ilerlemesi geliştirilebilmekte; bu gelişim ise doğru tasarlanmış bir çevreyle mümkün olmaktadır. 

Bu çalışmada amaç, çocuklar için yaşanabilir alanları fizyolojik, psikolojik ve sosyal açıdan uygun biçimde tasarlamak için göz önünde bulundurulması gereken unsurları farklı disiplinler ile destekleyerek analiz etmek ve uygulama üzerinden tasarım önerilerine dair seçenekler sunmaktır.

Çocukluktan itibaren bireyin ihtiyaç duyduğu temel beceriler olan ilişki kurma, sosyalleşme ve kendini iyi ifade edebilme durumu, tasarım sürecinde mekân düzenlemesinin kullanıcı ile etkileşim içinde olması ve beklentilerine yanıt verebilmesiyle yakından bağlantılıdır (Selçuk Kirazoğlu, 2012, s.1). Bu ifadeden tasarımın; kullanım amaçlı taleplerin, sosyal ilişkilerin, teknolojik gelişimlerin ve bunlara eşlik eden malzeme kullanımı ve/veya konstrüksiyon tercihlerinin etkisiyle, sürekli kendini yenileyen / geliştiren / güncelleyen bir niteliğe sahip olduğu anlaşılmaktadır. Başka bir ifadeyle tasarım kavramı; mekân, işlevsellik, kullanıcı, eylem biçimi ve algının bir araya geldiği bir bütündür. 

Bu tanımın içeriğinde algı, kullanıcının duyular yoluyla mekanla bağ kurabilmesi, eylemler doğrultusunda tasarım kararının belirlenebilmesi, özetle gereksinimlere yanıt verebilen mekân düzenlemesinin tanımlanabilmesi bakımından dikkate değer bir öneme sahiptir. Erzen (2006, s.44) çevrenin; “özne”, “nesne” ve “algı” arasındaki ilişkiler üzerine kurulu olduğundan bahsetmektedir. Bu yönüyle algının dünya ile sürekli olarak etkileşim halinde olmaya karşılık geldiğini vurgulanmaktadır (Erzen, 2006, s.26). Maurice Merleau Ponty (2016, s.108) “algımız nesnelere varır ve nesne bir kez kurulduğunda, ona dair sahip olduğumuz veya olabileceğimiz tüm deneyimlerin sebebi gibi görünür” şeklinde açıkladığı algı kavramına, kullanıcının mekân kurgusundaki hareket, eylem ve deneyimleri üzerinden yaklaşmaktadır.
Çocuğun kendine ait bir alana sahip olması, kişilik ve karakter gelişiminin önemli bir yapıtaşıdır (Gür ve Zorlu, 2002). Küresel çapta, 2000’li yıllardan itibaren çocuk mekanlarını konu alan çalışmalara odaklanıldığı ve bu çerçevede yapı, mekân ve donatı tasarımına yönelik tasarımların geliştiği görülmektedir (Doğan ve Baksi, 2019, s.2). Renk-malzeme-doku tercihi, aydınlatma tasarımı, gürültü kontrolü, güvenlik, hareket, ergonomi ve antropometri gibi mekân algısında rol oynayan unsurlar, kullanıcı profili çocuklardan oluşan mekân(lar) için görsel ve işlevsel olarak bir bütün içerisinde düzenlenmesini sağlayan kriterlerin sorgulanmasına ve çözüm arayışında bulunmasına teşvik etmektedir.

Çocukta mekân algısı, etrafındaki objeleri görememesine rağmen var olduğunu kavraması süreciyle başlamaktadır (Çanakçıoğlu, 2021, s.2). Piaget, bu süreci “obje konumunun kavranması” olarak izah etmektedir (Atman ve Chemers, 1980 Aktaran Çanakçıoğlu, 2021, s.1). Değinilen tüm bu ifadeler doğrultunda, gerçekleştirilmesi hedeflenen etkinlikte, çocuk mekanları, kullanım amacına göre çeşitlilik gösterecek şekilde değerlendirilmektedir. Bu çeşitlilik; yaşam alanları (konut), sosyalleşmeye yönelik alanlar (oyun alanları, sergileme ve stant tasarımı) ve fonksiyona göre ayrılan ortak alanlardan (sınıf, kütüphane, sağlık mekanları) oluşmaktadır. 

Bunun için etkinlik kapsamında, çocuk mekanlarına yönelik algısal yaklaşımları incelemek için aşağıda maddeler halinde sıralanan konular belirlenmektedir:

Maddeler halinde belirtilen konular iç mimarlık ile beraber eğitim ve iletişim bilimlerinin katkısıyla kurgulanmakta; dolayısıyla, gelişimsel yaklaşımlar yönünden değerlendirilmektedir. Tutarlı bir şekilde konuyu ele alabilmek için etkinlikte, İstanbul Kültür Üniversitesi, Maltepe Üniversitesi, Kocaeli Üniversitesi ve İstanbul Arel Üniversitesi iş birliği ile beraber yürütülmektedir. İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü’nde diğer alanlardan uzmanlaşan akademisyenlerin katılımlarıyla birlikte, eğitim uzmanı, iletişim uzmanı ve okul öncesi öğretmeni gibi farklı disiplinlerin desteğine gereksinim duyulmaktadır. Kullanıcı profilini analiz edebilecek ve tasarım sürecine yön veren bilgi akışını sunabilecek noktada eğitim ve iletişim uzmanları ve okul öncesi öğretmeni desteği alınacaktır. Çocukların mekanlar ve mekânı deneyimleyen insanlar arasındaki iletişimi açısından konuya dikkat çekebilmek ve doğru noktayı tespit edebilmek mümkün kılınacaktır. Bu nedenledir ki, geniş perspektiften konuya dikkat çekebilmek ve doğru noktayı tespit edebilmek adına eğitim bilimleri, sosyal bilimler ve iç mimarlık disiplinlerinin birbirlerini tamamlayarak kurgulandığı etkinlikte ortak noktada buluşabilmek bu çalışmanın motivasyonu olmuştur. Ayrıca Kültür Eğitim Kurumları de bu etkinliğe destek vermektedir. Oturumların bazıları sadece teorik bazıları ise teorik ve uygulama aşamalarından oluşmaktadır. Uygulama üzerinden katılımcılardan elde edilecek bilgiler ve bu bilgilerin raporlanması; konu ile ilgili tasarım projeleri, bilimsel çalışmalar, çalıştay, seminer gibi çalışmalar için bir kaynak olabilmesi düşünülmektedir.

Etkinlik Ekibi; yürütücü, eğitici ve yardımcı personel adı altında aşağıda belirtilen bilgiler doğrultusunda kurgulanmaktadır:

• Etkinlik ekibinde yürütücü görevinde bulunan İstanbul Kültür Üniversitesi İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümünden Dr. Öğretim Üyesi Gamze AKBAŞ lisans düzeyinde “Donatı Tasarımı”, “İç Mekân ve Mobilya” odaklı dersler ve yüksek lisans düzeyinde “Kültür ve Çevre İlişkileri” ile ilgili dersler vermektedir. TÜBİTAK 2237-A kapsamında “Engelsiz Erişim Donatı Tasarımı” başlıklı eğitim etkinliğinde bulunmuştur. Bu çalışmaya “Çocuk Mekanlarında İç Mekân ve Peyzaj İlişkisi” ve “Çocuklar İçin Eğitim Odası / Sınıf / Kütüphane Mekanlarının Organizasyon Biçimi” başlıklı konu üzerinden katkı koyacaktır. 
• Prof. Dr. Rana KUTLU’nun çalışma alanı aydınlatma ve fiziksel çevre denetimi konularıyla ilgili olması nedeniyle, bu etkinlikte “Çocuk Mekânlarında Aydınlatma” adlı içeriğikle eğitici olarak destek vermektedir. Ayrıca, TÜBİTAK 2237-A kapsamında “Engelsiz Erişim Donatı Tasarımı” başlıklı eğitim etkinliğinde yer almıştır.
• Prof. Dr.  Deniz DEMİRARSLAN ve Dr. Öğretim Üyesi Elif Fatma SALİHOĞLU “Çocuk Odası Tasarımında Bilişsel Gelişim ve Mobilyanın Gücü” başlığı ile eğitmen olarak katıldığı ilk oturumda; çocuklar için tasarlanmış yapılı çevrede ergonomi, güvenlik, erişilebilirlik, esneklik, renk ve doku gibi tasarım unsurlarının bilişsel gelişim üzerindeki etkilerine yönelik teorik anlatı gerçekleştirilecektir. Oturumun başında, katılımcılara görüş bildirim formları dağıtılarak, ekrandan yansıtılan çocuk mekânlarına ve mobilyalarına ait fotoğrafların yorumlanması ve formlara aktarılması beklenmektedir. Eğitimin ikinci oturumunda katılımcılara birbirinden farklı üç çocuk mekanına ait fotoğraf yansıtılarak mobilyaların iyileştirilmesine/geliştirilmesine yönelik çözülmelerini eskiz üzerinden ifade etmeleri istenmektedir.
• Doç. Dr. Begüm Aylin ÖNDER bu çalışmaya mekân içinde önemli parametrelerden biri olarak “Renk Kullanımı, Tasarım, Algı, Anlam ve Estetik İlişkisi” üzerine eğitimci olarak destek verecektir. Mekân içinde kullanılan rengin algı anlamlandırma boyutu ile tasarlanan mekânın estetik ve tasarım üzerindeki boyutunu teorik anlatım ile gerçekleştirecektir.
• Doç. Dr. Hamide TEMEL, çocuk ve mekân ilişkisinin çocuk gelişimi üzerindeki etkisini tartıştığı “Çocuk Mekanlarına Göre Malzeme Tercihi ve Kullanımı” konu başlığı aracılığıyla etkinliğe eğitici rolüyle katılmaktadır. Uygulama olarak dersin ikinci yarısında öğrencilere verilen farklı plan tipleri üzerine seçtikleri bir çocuk mekanını tasarlamaları istenmektedir. Tasarımlarını; eskiz, perspektif, üç boyutta görselleştirme ile sunmaları beklenmektedir.
• Dr. Öğretim Üyesi Arzu ERÇETİN donatı tasarımı, mekân organizasyonu, iç mekânda renk ve form-doku-renk konuları üzerine dersler vermesi açısından tecrübelidir. Yürütücülüğünü yaptığı TÜBİTAK 2237-A kapsamında “Engelsiz Erişim Donatı Tasarımı” başlıklı eğitim etkinliğinde bulunmuştur. Bu etkinlikte, “Çocuklar İçin Eğitim Odası / Sınıf / Kütüphane Mekanlarının Organizasyon Biçimi”, “Çocuk Mekanlarında Doku ve Algı İlişkisi” ve “Çocuk Mekanlarında Dijitalleşme” başlıklı konu içeriği ile katılımcılara farklı açıdan perspektif sunmaktadır.
• Dr. Öğretim Üyesi Elif ALTIN “Çocuklar ve Olgun Bireyler İçin Ortak Yaşam Alanları: Antropometrik ve Mekansal Tasarım Yaklaşımları” başlıklı içeriği üzerinden bu etkinliğe eğitici olarak dahil olmaktadır. İlgili konu anlatımının içeriğinde, olgun bireyler ve çocukların bir arada bulunduğu ortamlar düşlenerek tasarımda göz önünde bulundurulması gereken antropometrik ölçütler ve mekânsal tasarım kriterlerine yer verilmektedir. Bu bağlamda, konfor ve ihtiyaçları karşılayabilecek bir ortamın oluşturulmasına dikkat çekilmektedir.
• Dr. Öğretim Üyesi Ayşe İpek DEMİRCİOĞLU “Sergileme ve Stant Tasarımı: Çocuk Oyun Alanlarında Kullanılan Sergileme ve Stant Tasarımları” başlıklı içerik üzerinden eğitici olarak etkinlikte bulunmaktadır. Konu anlatımında; sergilemenin tanımı ve önemi, sergileme tasarımı yapılırken ön planda tutulması gereken tasarım kriterleri, sergileme araçları, sergi grafikleri elemanlarının kullanımı gibi temalar evrensel ölçekte ve çocuk ölçeğinde incelenecektir. Dersin ikinci yarısında öğrencilere belirli görseller göstererek; örnek bir fuar alanı içerisinde metrekaresi belirlenmiş boş mekâna, katılımcılardan sergileme ve stant tasarımı yapmaları beklenmektedir.
• Dr. Öğretim Üyesi Belis ÖZTÜRK “Çocuklarda Banyo ve Tuvalet Uygulamaları” adlı içerik ile çalışmada eğitici olarak yer almaktadır. Kullanıcı profiline yönelik güvenli bir banyo tasarımı için malzeme, renk, aydınlatma ve mobilya kullanımı dışında işlevselliğe mekânın düzenlenmesi ve görsel açıdan etkili bir iç mekân tasarımının oluşturulmasına dair unsurları tartışmaya açmaktadır. Teorik anlatımın ardından katılımcılardan belirli ölçütler üzerinden üç boyutlu banyo tasarımı yorumlaması beklenmektedir.
• Dr. Öğretim Üyesi Yağmur KOCABIYIK AMASYALI bu çalışmaya “Sağlık Mekanlarının Tasarımında Çocuğun Yeri” konusu ile eğitici olarak katkıda bulunmaktadır. Teorik aşamasında, sağlık yapılarına ait mekanların kullanıcı gereksinimlerine uygun, çocuğun mekânsal, fiziksel, işlevsel ve psikolojik ihtiyaçlarının karşılandığı mekân tasarımına yer verilmektedir. Uygulama aşamasında, örnek görseller üzerinden katılımcıların öğrendikleri bilgilere dayalı mekansal analizlerin yapılması, iyileştirilmesi gereken noktalarda seçtikleri bir çizim anlatım tekniği ile çözüm bulmaları beklenmektedir.
• Öğretim Görevlisi Dr. Eylem BAYRAM TUNCAY “Çocukların Gelişimsel Açıdan Mekân ile Uyumu” başlığı kapsamında Eğitim Bilimci-Uzman olarak eğitmen desteği vermektedir. İlgili kapsamda farklı yaş gruplarının gelişim özellikleri incelenerek, bu yaş gruplarının oyun becerileri üzerinde durulacaktır. Bilgiler ışığında çocuk mekanlarının, çocuğun gelişimsel ihtiyaç ve isteklerine uygun olarak tasarlanması ve yorumlanması beklenmektedir.
• Öğretim Görevlisi Yasemin TUZLU EROL, iç mekân özelinde çeşitli projeleri olması bakımından eğitici olarak katıldığı bu etkinlikte “Çocuk İç Mekanlarında Mekansal Algı Parametreleri” isimli konu anlatımı gerçekleştirmektedir. Çocuk mekanlarının işlevsel tasarım unsurları, çocukların oyun oynama, öğrenme ve sosyalleşme süreçlerini destekleyerek, mekânın onlara sunduğu deneyimlerin kalitesini yükseltmektedir. Bu bağlamda, iç mekân tasarımında mekansal algı parametrelerinin sistematik bir şekilde ele alınması, çocukların gelişimsel ihtiyaçlarını karşılamak ve sağlıklı bir deneyimleme ortamı sağlamak açısından kritik bir öneme sahiptir.
• Dr. Tuğçe ÇEVİK “Çocuk Mekânlarında Ebeveyn İletişimi: Sağlıklı ve Etkili İlişkiler Kurmak” konusu ile bu çalışmaya eğitici olarak katkıda bulunmaktadır. Çocuk mekanları hem çocukların sosyal gelişimini destekleyen hem de ebeveynler arasında güçlü bağlar kurulmasını sağlayan alanlar olması sebebiyle ebeveynler arasında, deneyim paylaşımı, iletişimde pozitif dil kullanımı ve aktif dinleme becerisi, empati kurma ve çatışma yönetimi becerileri ile Dijital iletişim araçlarının doğru kullanımı konularında teorik bilgileri irdeleyecektir.
• Kültür Koleji Anaokulu Okul Öncesi Öğretmeni Ayşen GÜRVARDAR bu etkinlikte eğitmen olarak “Çevre Dostu Mekanların Tasarımındaki Algısal Yaklaşımlar” hakkında teorik bilgi vermek üzere katkıda bulunacaktır. 
• Araştırma Görevlisi Kadir YESİR bu etkinlikte yardımcı personel olarak katkısı bulunmaktadır. Poster hazırlanması, eğitmenlere teknik olarak destek vermesi, katılımcı için başvuru yapanlar ile iletişime geçilmesi konusunda yardımcı olmaktadır. Yardımcı personel olarak ayrıca TÜBİTAK 2237-A kapsamında “Engelsiz Erişim Donatı Tasarımı” başlıklı eğitim etkinliğinde de yer almıştır.

Bilim Kurulu

Prof. Dr. Neslihan DOSTOĞLU	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Prof. Dr. Rana KUTLU	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Prof. Dr.  Deniz DEMİRARSLAN	KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
Prof. Özkal Barış ÖZTÜRK	MİMAR SİNAN GÜZEL SANATLAR ÜNİVERSİTESİ
Doç. Dr. Begüm Aylin ÖNDER	İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ
Doç. Dr. Müge ERTEMLİ	MALTEPE ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Arzu ERÇETİN	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Gamze AKBAŞ	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ

 

Yerel Düzenleme Kurulu

Prof. Dr. Rana KUTLU	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Arzu ERÇETİN	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Gamze AKBAŞ	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Elif ALTIN	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Öğretim Görevlisi Dr. Eylem BAYRAM TUNCAY	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Öğretim Görevlisi Yasemin TUZLU EROL	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ

 

Düzenleme Kurulu

Prof. Dr. Rana KUTLU	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Doç. Dr. Hamide TEMEL	MALTEPE ÜNİVERSİTESİ
Doç. Dr. Begüm Aylin ÖNDER	İSTANBUL AREL ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Arzu ERÇETİN	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Gamze AKBAŞ	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Elif ALTIN	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Ayşe İpek DEMİRCİOĞLU	MALTEPE ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Yağmur KOCABIYIK AMASYALI	MALTEPE ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Belis ÖZTÜRK	MALTEPE ÜNİVERSİTESİ
Dr. Öğretim Üyesi Elif Fatma SALİHOĞLU	KOCAELİ ÜNİVERSİTESİ
Öğretim Görevlisi Dr. Eylem BAYRAM TUNCAY	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ
Dr. Tuğçe ÇEVİK	360 MANAGEMENT CONSULTING GROUP
Öğretim Görevlisi Yasemin TUZLU EROL	İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ

 

Yardımcı Personel

Araştırma Görevlisi Kadir YESİR

İSTANBUL KÜLTÜR ÜNİVERSİTESİ

***

Başvuru 17.02.2025 / 17.03.2025 tarihlerini kapsamaktadır. Etkinliğe kabul edilen katılımcılar https://www.iku.edu.tr/tr/cocuk-mekanlarinda-algisal-yaklasim web sitesinden, 02.04.2025 tarihinde ilan edilecektir.

Katılımcı listesi oluşturulurken şu kriterlere dikkat edilmektedir:

1. Bu etkinlik, üniversitelerin “İç Mimarlık” ve/veya “İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı”, Mimarlık, Çocuk Gelişimi ve Eğitim Fakültesi bölümlerinde okuyan lisans ve lisansüstü öğrencileri kapsamaktadır.
2. Katılımcı sayısı 40 olarak sınırlandırılmaktadır.
3. Etkinliğe katılmak için Genel Akademik Not Ortalaması’nın (GNO) 4 üzerinden en az 2,30 olması gerekmektedir.
4. Katılımcıların TÜBİTAK-Araştırmacı Bilgi Sistemi (ARBİS) Veri Tabanına kaydolmasına ihtiyaç duyulmaktadır.
5. TÜBİTAK (2237-A) tarafından belirlenen koşul gereği, katılımcılar etkinliklere en fazla beş defa katılabilmektedir. Katılımcılar belirlenirken bu şartı karşılamayan başvurular kabul edilmemektedir.
6. Web sayfasında başvuru için şartlar ilan edilmiştir. “Başvuru formu” doldurulduktan ve imzalandıktan sonra a.eceoglu@iku.edu.tr ve g.akbas@iku.edu.tr adresine gönderilmelidir.
7. Başvurular sonucunda Web sayfasında bu etkinlik için seçilen asil ve yedek katılımcılar duyurulacaktır. Asil katılımcılar, başvuru esnasında istenilen belgelere ve tanımlanan şartlara dikkat etmelidir. Yedek katılımcılar, bu durumu karşılamayanların yerine sıralamaya göre asil olarak dahil olacaktır.
    

Başvuru Formu

ETKİNLİK TARİHİ	14/15/16/17.04.2025
BAŞVURU TARİHİ	17.02.2025 / 17.03.2025
SONUÇLARIN İLANI	02.04.2025